Aquariumvereniging de Kempvis Valkenswaard
NBAT

Koolzuur :

Planten gebruiken koolzuur of preciezer gezegd koolstofdioxide (CO2) om te groeien en zuurstof te produceren, zowel onze bossen en (kamer)planten maar ook waterplanten gebruiken CO2 om te groeien en produceren op deze manier zuurstof.
Dit proces gebeurt onder invloed van licht, in het donker verbruiken ze zuurstof en produceren CO2.
Is de verhouding licht / CO2 niet optimaal dan is ook het groeiproces niet optimaal.
Is er veel CO2 voor handen en ook veel licht, dan zal de plant relatief hard groeien.
Bij minder (maar voldoende) licht en ook minder (maar voldoende) CO2 zal een plant ook goed maar minder hard groeien.
Is er veel licht maar in verhouding te weinig CO2 dan stagneert de groei, evenals bij weinig licht en veel CO2.
Als we nu de hoeveelheid koolzuur (CO2) kunnen regelen en de hoeveelheid licht boven de bak, dan hebben we dus in beperkte mate het groeiproces van de planten in een aquarium zelf in de hand.
Maar kunnen we het CO2 gehalte regelen?

Op de pagina Ph-Kh-Gh van dit hoofdstuk wordt uitgelegd wat carbonaathardheid en wat zuurbindend vermogen is.
De carbonaathardheid kan worden gemeten door te bepalen hoeveel zuur er aan het water moet worden toegevoegd om de Ph te beïnvloeden.

Simpel gezegd is het zo dat door aan hard water zuur toe te voegen er een reactie ontstaat waardoor het toegevoegde zuur en die stoffen die de hardheid veroorzaken koolzuur vormen.
Op dezelfde manier als priklimonade kan worden gemaakt door aan (citroen)zuur bakpoeder of zuiveringszout (is allebei natriumbicarbonaat) toe te voegen.
Aan de hand van de zuurgraad (Ph)en de carbonaathardheid (Kh) kunnen we dus het gehalte aan koolzuur bepalen.

Nu schreef ik hierboven : De hardheid kan worden gemeten door te kijken hoeveel zuur er moet worden toegevoegd om de Ph te beïnvloeden.
CO2, koolzuur dus, de naam zegt het al is ook een zuur, maar dit zuur bevat ook carbonaten, stoffen die de carbonaathardheid verhogen.
Door het toevoegen van koolzuur verlagen we dus de Ph zonder dat de carbonaathardheid naar beneden gaat en in sommige gevallen de Kh zelfs omhoog gaat.

In een aquarium hebben we niet alleen met de planten te maken hebben maar ook met vissen en ander waterleven.
De vissen verlangen een bepaalde watersamenstelling die niet altijd overeenkomt met de optimale watersamenstelling voor de planten.
Uit een tabel kun je nu de meest optimale waarde halen. (zie tabel, klik voor vergroting)
Houd rekening met meetfouten en onnauwkeurigheden van kleurindicatoren, verstandig is het om een max. van 20 mgr/L CO2 aan te houden.
We zijn in de regel afhankelijk van het water uit de kraan voor ons aquarium en kunnen door het water flink te laten borrelen wel CO2 uit het water halen, ingeval van teveel, maar meestal willen we juist meer CO2. er in.
Pas dus op met doorluchten of borrelen van het water om geen C02 te verliezen.
In Valkenswaard Kh 7 Ph 8 zou volgens de tabel 2,1 mgr./L CO2 in het leidingwater zitten.
Voor een natuurlijke plantengroei is 5 to 15 mg/L de benodigde hoeveelheid.
Voor een optimale plantengroei rekening houdend met ander waterleven is 15 tot 25 mg./L de waarde.
Maar ook bij waardes van 3 mg/l en minder die in de natuur voorkomen is ook in een aquarium nog steeds plantengroei, de hoeveelheid licht moet dan hieraan aangepast worden.
Omdat er CO2 wordt verbruikt door de planten moeten we steeds zorgen dat er voldoende aanwezig is.
Hoe komen we nu aan CO2 in het water?
In belangrijke mate door bacteriën die leven van rotting, zoals afstervende plantdelen, uitwerpselen, niet opgegeten voer etc.
Door evenwicht zal de Ph van het water op een gegeven moment stabiliseren.
Er blijft wel een verschil tussen ’s morgens en ’s avonds, immers ’s nachts zullen de planten geen CO2 verbruiken (zelfs in lichte mate produceren) waardoor het gehalte in de morgen maximaal zal zijn.
Bij het inschakelen van het licht zullen de planten weer gaan verbruiken en zal de CO2 verminderen. (de Ph zal stijgen)
Vooropgesteld dat CO2 toevoegen geen noodzaak is kunnen we voor een optimale plantengroei of dicht beplant aquarium op verschillende manieren extra CO2 toevoegen.
Voor de kleinere aquaria zijn er spuitbussen met diffuser waarbij men via een vast aangesloten slang regelmatig de diffuser kan vullen, door de opwaartse druk van het water lost het koolzuur langzaam op.
Er zijn ook apparaten in de handel die via zwakstroom elektrolyse, CO2 produceren, met een regelknop is de hoeveelheid in te stellen.
Een andere manier is door middel van een hoge druk CO2 fles en een drukregelaar CO2 toe te voegen.
Ook hier kan de CO2 d.m.v. een diffuser in het water worden opgelost, de hoeveelheid is met behulp van een bellen teller in te stellen.
Het optimale systeem is een CO2 fles met drukregelaar en een magneetventiel waarbij met een Ph sensor continu de Ph wordt gemeten die dan het machneetventiel bestuurt om de Ph constant te houden.
Dan nu de kleine beurs methode:
Men neme een jerrycan, (of fles) boor een gaatje in de dop en voer daar een luchtslangetje lekvrij doorheen tot net onder de dop (let op: er komt druk op!) en doe er suikerwater in (250 gram suiker voor 100liter aquarium water)
en voeg hieraan een beetje bakkersgist. (4gram gist op 250gr. suiker)
Door het gistingsproces (bacterien die hun werk doen) wordt het suikerwater langzaam omgezet in alcohol, door dit proces ontstaat CO2 dat via het slangetje en een diffuser of luchtsteentje in het aquarium wordt gevoerd.
Ook is het mogelijk het slangetje in de inlaat van het filter in te voeren zodat samen met water CO2 het filter in wordt gezogen.
Als na 3 a 4 weken e.e.a. afhankelijk van de grootte van het aquarium en de inhoud van de jerrycan, het proces bijna  uitgewerkt is, maak dan een nieuwe suikerwater oplossing aan en voeg een beetje van het oude er aan toe om het gistingsproces opnieuw aan de gang te brengen.
Nadeel van deze methode is dat ook ’s nacht koolzuur geproduceerd wordt.
Het recept is een vuistregel, experimenteer en begin met een lagere dosering, oefening baart kunst.
Zorg er voor dat onder geen beding vloeistof uit de jerrycan in het aquarium kan komen.

bovenBoven