Aquariumvereniging de Kempvis Valkenswaard
NBAT

Slakken:

Regelmatig rijst onder aquariumliefhebbers de vraag of slakken een zegen of een ramp zijn in het aquarium.
Men is bang voor vraat aan de aquariumplanten, en vaak niet onterecht.
Vooral de de Appelslak soorten (Ampullaria) en de Poelslakken (Lymnaea), zijn verdacht.
 In sommige aquaria eten ze niet alleen dood materiaal, algen en restjes voer ,  maar ook gezonde aquariumplanten.

In de aquariumhandel wordt van de Ampullaria doorgaans Pomacea bridgesii  aangeboden.
Deze soort kent veel kleurvarieteiten (geel, bruin, blauw) en ontziet doorgaans de vegetatie.
Dit in tegenstelling tot de soort Pomacea canaliculata die ook regelmatig te koop wordt aangeboden. Dit is een grotere en rondere soort die bekend staat om zijn voorkeur voor aquariumbeplanting en daardoor niet geschikt voor het gezelschapsaquarium.
Nu en dan worden er ook andere soorten aangeboden.
Ook door slakken te voeren kan men proberen vraat aan planten te voorkomen.

Slak
Creative Commons License by Al2
1 = schelp
2 = middendarmklier
3 = long/kieuw
4 = anus
5 = ademopening
6 = oog
7 = tentakel
8 = hersenknoop
  9 = speekselbuis
10 = mondopening
11 = krop
12 = speekselklier
13 = geslachtsopening
14 = penis
15 = vagina
16 = slijmklier
17 = eileider
18 = pijlzakje
19 = voet
20 = maag
21 = nier
22 = mantel
23 = hart
24 = zaadleider
In de beginjaren van de aquaristiek werden slakken als onmisbaar beschouwd voor het biologisch evenwicht, men ging er van uit dat de afvalstoffen van de vissen de slakken in stand hield en de slakken nitraten afgaven als groeistof voor de planten. 
Alleen dan zou er genoeg zuurstof door de planten ontstaan om de vissen in leven te houden.
Totdat werd bewezen dat ook een aquarium zonder planten genoeg zuurstof voor de vissen kan bevatten.
Men kan zich dus afvragen  - afgezien van hun interessante levensbiologie en extra decoratief element - wat de functie van slakken kan zijn.
Een goed filter immers houdt het aquarium helder en vrij van zweefvuil, bovendien kan door goede watercirculatie de behoefte aan zuurstof volledig worden gedekt. De enige maar zeker niet onbelangrijke functie is het opeten van , organisch afval zoals voedseloverschot, afgestorven plantdelen en dode vis.
Dit voedsel zetten ze om in zeer fijn verdeelde gedeeltelijk afgebroken uitwerpselen die door de planten gedeeltelijk geabsorbeerd kunnen worden, terwijl de resten worden weg gefilterd.

Slakken behoren tot de weekdieren d.w.z. ze hebben een week lichaam zonder skelet en ruggegraat en meestal een schelp of (slakken)huisje.
Er zijn diverse soorten met alle interessante eigenschappen.
Zo zijn er land en waterslakken, longslakken en kieuwslakken, maar ook slakken die aan de ene kant longen en aan de andere kant kieuwen hebben, zoals de Appelslakken (Ampullaria).
Bij kieuwslakken is er nog onderscheid te maken tussen achterkiewig en voorkieuwig .
Bij deze laatste groep liggen de kieuwen vóór het hart.
Zie bovenstaande afbeelding, pos 3 geeft dan de kieuwen aan i.p.v. de longen.
Ook zijn er levendbarende en eierleggende slakken en tweeslachtige zowel als eenslachtige dieren.
De windingen van het slakkenhuis kunnen rechtsom of bij andere slakken linksom zijn.
Net als bij (ei)levendbarende vissen zijn er ook slakken die voorraafbevruchting kunnen toepassen.
Bij sommige soorten gebeurt ongeslachtelijke voortplanting via zelfbevruchting, waarbij de slak haar eigen eieren bevrucht.
Zo kan in geval van nood de soort toch voor nageslacht zorgen indien de slak geen partner vind tof als er een vijand in de buurt is
Hun mond radula genoemd, bestaat uit vele duizenden kleine tandjes die zo een rasp vormen.
Zo schrapen ze dunne laagjes weefsel van het voedsel.
De schelp - het slakkenhuis - bestaat meestal uit meerdere windingen en is opgebouwd uit kalk (calciumcarbonaat) en een chitine achtige stof, die voor meer stevigheid zorgt. Als de slak groeit, groeien er als het ware langzaam windingen bij het huisje.

Appelslakken:
veel slakken zijn tweeslachtig (hermafrodiet) appelslakken niet zij zijn van gescheiden geslacht, er zijn dus mannetjes en vrouwtjes.
Vrouwelijke appelslakken kunnen sperma gedurende lange tijd bewaren. (voorraadbevruchting)
Om het nageslacht zoveel mogelijk kansen te geven leggen een aantal soorten appelslakken uit de geslachten Pomacea en Pilahun hun eieren buiten het water.

Puntslakken:
Hoewel puntslakken een plaag in het aquarium kunnen worden door hun snelle vermenigvuldiging, kunnen ze ook erg nuttig zijn in het aquarium.
Doordat deze slakken overdag de bodem van het aquarium doorwoelen ( ze kunnen slecht tegen licht) zorgen zij ervoor dat de bodem van het aquarium luchtig blijft, wat goed is voor de plantengroei in een aquarium.
De vermenigvuldiging van deze slakken is afhankelijk van de (bodem) temperatuur.
Puntslakken zijn eenslachtig maar vrouwtjes kunnen zich zowel seksueel als maagdelijk voortplanten.
d.w.z. jongen ter wereld brengen zonder dat er mannetjes aan te pas komen.(ongeslachtelijke voortplanting) Ze zijn eilevendbarend.
Eieren worden gelegd in een broedzak in de kop van het moederdier.

Posthoornslak:
De posthoornslak dankt zijn naam aan de vorm van het huisje wat op een posthoorn lijkt.
Meestal zijn ze bruin ,maar er zijn ook rode varianten.
Deze slak is tweeslachtig, maar kan zichzelf niet bevruchten.
Er zijn dus minimaal twee nodig voor de voortplanting. De eitjes worden tegen planten of bladeren afgezet. Het voedsel voor deze soort bestaat uit rottend materiaal en algen, waardoor ook deze soort nuttig voor het aquarium kan zijn .

Gewone poelslak:
Poelslakken hebben longen waardoor ze regelmatig lucht moeten happen.
De poelslak eet bijna alles wat hij tegenkomt, men zegt zelfs  zijn eigen poep. 
Dat zou betekenen dat ze maar 15% van wat ze eten verspillen en dus 85% opruimen.
Ook poelslakken zijn mannelijk en vrouwelijk tegelijk en paren met een andere slak of met zichzelf.
Poelslakken hebben geen dekseltje (operculum) om de schelp mee af te sluiten, wat de meeste andere slakken wel hebben.

Clea Helena - Slak etende Slak:
Dit slakje ook wel Anetoma helena genoemd met zeker ook een decoratieve waarde, kan zeer nuttig zijn om van een te veel van posthoorn , puntslakken of andere behalve appelslakken af te komen.
Ze zuigen d.m.v. een snuit andere slakken leeg.

Slakkenetende vissen:
Zoals algen etende vissen kunnen helpen ons aquarium schoon te houden, zo kunnen slakken ook in bedwang gehouden worden door slakken etende vissen, zo staan de Botia soorten en Kogelvissen hierom bekent.
Maar er zijn meerdere soorten waarvan het slakken eten minder bekent is.
De kersenbuikcichlide (Pelvicachromis pulcher) die gemakkelijke in een gezelschap te houden is dan een kogelvis schijnt een goede verdelger te zijn van onder meer puntslakken.
En ook de Paradijsvis (Macropodus opercularisi) – die vis die een grote temperatuur tolerantie heeft -  is een slak etende vis.

In een kweekbak horen geen slakken thuis ze eten n.l. ook eieren en vislarfjes, maar in een opkweekbak kunnen ze veel profijt opleveren, jonge visjes moeten “staan” in het voer, een overschot kan dan door de slakken worden opgeruimd.

Slakken kunnen ook gastheer voor ziektes en parasieten zijn, altijd oppassen dus.



bovenBoven